跳到主要內容區塊

:::

Lmuhuw na Msbtunux(泰雅族大嵙崁群口述傳統)

一、泰雅族傳統社會對社群規約運作、歷史記憶、文化傳承是以祖先的語言敘述或吟唱的方式來進行。針對上舉內容透過精練的語言而以特定的說唱方式呈現之口述傳統,在Msbtunux(大嵙崁群)被稱為Lmuhuw。 sraral qalang Tayal kwara squ gaga pinbkalan ggluw, ptas pinhkngyan, p’ubuy squ gaga qnxan ga, spuwah nha pqyan ke’ini ga ssluhuw nha. zywaw yan qani skahul squ r’tung ru z’ziq nqu ke’, Lmuhuw zywaw raral ga siyan nha tuqiy. squliq Msbtunux ga Lmuhuw ’san nha. 二、泰雅族Msbtunux大嵙崁群的Lmuhuw口述傳統,保留了豐富的族群歷史和語言智慧的結晶,所傳遞之知識、價值觀、起源遷徙敘事、歷史、規範等內容,具文化意義並具一定之完整性。 Lmuhuw squ kinraran qu Tayal Msbtunux ga, s’unan piyux balay rekisi ru kinbaqan nqu ke’, sinpubuy nya kinbaqan, kinbleqan, zywaw nqu tringan hinhzi’an pinsbkan, rekisi pinhkngyan, gaga kwara qani ga, llgan nqu qpzing na gaga qnxan ru ini psyahok ana qutux. 三、傳遞族群創世神話、始祖傳說、生活慣習等,為泰雅語言智慧的結晶,並保留了族群的歷史記憶。述說與吟唱保留了族群起源、族群遷徙、祖先遺訓、傳統領域等泰雅族群認同要素。 smatu’p’ubuy ke’nqu kinbalay kayal ki rhyal, ke' pinqyan kinbkisan,gaga qnxan Tayal.kwara qani ga, sisay muci kinbaqan kinbkisan, ru smku’squ rekisi pinkhngyan Tayal. pqyu squ ke’ru Lmuhuw, smku squ ’ringan na Tayal, shzi’an Tayal,sinbilan ke’ bnkisan, qqyunam, kwara stnaqan ta inlungan na Tayal. 四、WatanTanga林明福表現形式及實踐仍維持一定之傳統方式,為大嵙崁溪流域泰雅族少數擅說且能以古調吟唱,並知曉意義。能進行傳承,並具有傳承能力與意願。 nrasan ru kinkhngyan ni WatanTanga ga, pira squ qnxan na raral, ini nya z’an. ubuy mubuy squ Msbtunux ga, ungat squliq baq pqyu zywaw kinraral, spuwah nya lhugan raral mqwas uzi, ru baqun nya imi nya. thuyay squ p’ubuy ru maki balay inlungan nya mcizywaw.

基本資訊

  • 現況地址
    項次
    縣市
    鄉鎮市區
    地址
    1
    桃園市
  • 公告
    類別
    公告文號
    公告日期
    備註
    指定/登錄
    文授資局傳字第10830114701號
    2019-11-18 16:03:37.777
  • 級別名稱
    重要口述傳統
  • 種類
    種類代碼
    J1


    種類名稱
    史詩


    種類代碼
    J2


    種類名稱
    神話


    種類代碼
    J3


    種類名稱
    傳說


  • 儀式過程及重要特徵
    Watan Tanga是現今桃園地區唯一能清晰傳唱泰雅古語的耆老,為臺灣大嵙崁溪流域泰雅族口述傳統的代表人物,其內容反映泰雅文化與歷史,在歷史與文化上具有重要價值。此外,他亦具有泰雅族口述傳統、口簧琴、縱笛吹奏及製作等特殊技能。 Watan畢生致力於泰雅族文化、口述傳統的薪傳工作,透過羅馬拼音的方式教導後人學習。除長年擔任教會傳道人外,亦在部落大學等地擔任泰雅語及泰雅文化教師,並經常性的受邀為各大學泰雅文化學術的指導老師、族語文化教材編纂委員及文物推廣者,在文化及族語能力急遽變遷與衰退的今日,實屬珍貴。
  • 所屬族群
    類別名稱
    原住民


  • 主管機關聯絡地址
    台中市南區復興路三段362號
  • 主管機關單位
    文化資產局
  • 主管機關聯絡電話
    04-22177772
  • 主管機關名稱
    文化部
  • 所屬主管機關
    文化部
  • 主辦單位-地址
    台中市南區復興路三段362號
  • 主辦單位-聯絡人
    悠蘭.多又
  • 主辦單位-聯絡電話
    04-22177772
  • 主辦單位-名稱
    文化部文化資產局
  • 評定基準
    在歷史與社會變遷下,具文化生命力,持續傳承與實踐/參與實踐之地方、社群或族群認同其為社會生活或文化特色重要之一環
  • 法令依據
    依據《文化資產保存法》第13、91條、《口述傳統登錄認定及廢止審查辦法》第5、6條辦理。
  • 保存者/保存團體
    WatanTanga(林明福)
  • 指定(登錄)理由
    一、Lmuhuw具有豐富的泰雅族文化內涵,保留族人的歷史記憶,是泰雅族語言智慧的結晶。因此,符合「口述傳統登錄認定及廢止審查辦法」第2條第1款基準:「所傳遞之知識、價值觀、起源遷徙敘事、歷史、規範等內容,具文化意義並具一定之完整性。」 Lmuhuw gaga sunan nqu gaga qnxan na Tayal, giwan khu nqu pinqhngyansquliq Tayal ini baqqi zmungi, spyang balay ke kinbaqan. nanu yasa, mtnaq squ“spngan pbiru squ pqyan ke raral ru ana llaxan squ gaga na cyosa”te sazing llamu te qutux lpgan spuyu“sinpubuy nya kinbaqan, kinbleqan, zywaw nqu tringan hinhzan pinsbkan, rekisi pinhkngyan, gaga kwara qani ga, llgan nqu qpzing na gaga qnxan ru ini psyahok ana qutux.” 二、Lmuhuw的表現形式是視場合以說或唱的方式依情境即興填詞,從過去到現在均維持這樣的傳統方式在實踐。符合「口述傳統登錄認定及廢止審查辦法」第2條第2款基準「表現形式與實踐仍維持一定之傳統方式。」 inrasan na Lmuhuw hya ga, skayal nha ini ga spqwas nha, mita squ pincisan nqu nyux n maki kya squliq, ana g’aring raral ru tehuk squ mwani, pinhkngyan nha ga ini nha an szwiy qu inrasan nya. mtnaq squ“spngan pbiru squ pqyan ke raral ru ana llaxan squ gaga na cyosa”te sazing llamu te sazing lpgan sspngan:“inlasan ru kinkhngyan nya ga, yan nqu qnxan na raral na.” 三、Lmuhuw的吟唱內容為傳遞民族的創世神話、始祖傳說、生活慣習 等泰雅語言智慧的結晶,並保留傳承泰雅族的歷史記憶與文化。符合「口述傳統登錄認定及廢止審查辦法」第3條第1、2款「在歷史與社會變遷下,具文化生命力,持續傳承及實踐;參與實踐之地方、社群或族群認同其為社會生活或文化特色重要之一環。」 qwas nqu Lmuhuw qani ga nyux smatu pinbuyan ke’ nqu kinbalay kayal ki rhyal, ke’ pinqyan kinkisan, gaga qnxan na Tayal. kwara qani ga, sisay muci kinbaqan kinkisan, ru smku’ squ pinkhngyan rekisi Tayal ru gaga qnxan. mtnaq squ“spngan pbiru squ pqyan ke raral ru ana llaxan squ gaga nacyosa”te cyugal llamu te qutux, sazing lpgan“ maki te rekisi ru pyugan qqalang ga llgan squ qpzing insuna nqu gaga qnxan, ini pskyut pubuy ru phkangi, hinkngyan nqu qalang, ini ga ggluw ga snyawgun nha kwara qani ga qutux na spyang kinbleqan gaga qnxan te qalang.” 四、Lmuhuw為泰雅語言智慧的結晶,透過說唱傳承族群土地、歷史、慣習、文化、生態環境,說唱內容可追溯祖先源起,是瞭解本族譜系與民族史的重要依據,符合「原住民族文化資產處理辦法」第10條第1款基準「表現原住民族歷史重要或具代表性之文化意義。」與第2款基準「表現原住民族土地的重要關聯性。」 Lmuhuw qani ga kinbleqan nqu ke’ Tayal. spuwah kmayal ru qwas spubuy squ rhyal, rekisi, gaga, qnxan, kian rhyal, kinnayan nya ru pinluhuw nya ga, ‘ringun nya kkotas. yasa qu baqun ta puqil ta, ru stman nqu rekisi itan Tayal. Mtnaq squ “spngan nqu gaga qnxan gyencumin ” te mopuw llamu te qutux lpgan spngan “pngsa squ iyat kinqeri’nqu rekisi ru spyang ime nqu gaga qnxan gyencumin” ru te sazing lpgan spngan “pngsa squ mubuy spyang rhyal gyencumin ” 五、Lmuhuw說唱內容彰顯泰雅族起源、遷徙、墾拓過程、部落及家族組織的形成過程、祖先遺訓、傳統路線,展現泰雅族的環境智慧,具重要意義,符合「原住民族文化資產處理辦法」第10條第3款基準「表現特定原住民族、部落或其他傳統組織之文化顯著性」 ska pqyu ke’ mqwas Lmuhuw qani ga, pkita squ ‘ringan Tayal, zuywaw na shzi’, inrasal nqu qnxan mnayang, qqalang ru lhuyan gluw ngngasal, sinbilan ke nbkisan, ttuqiy raral, qwara qani ga pngsa squ kinbaqan qnxan babaw uraw, iyat balay kinqeri. Mtnaq squ “spngan nqu gaga qnxan gyenzuminzo ” te mopuw llamu te cyugal lpgan spngan “pngsa squ spyang nqu gyenzuminzo, qqalang ini ga lhuyan gaga qnxan sraral”. 六、Lmuhuw說唱內容彰顯泰雅族起源、遷徙、墾拓路徑及歷程、祖訓規範、提親、婚姻締結與親族交誼往來、糾紛調解仲裁等,展現泰雅族的環境智慧,具重要意義,符合「原住民族文化資產處理辦法」第10條4款基準「表現世代相傳的歷史性」 ska pqyu ke’, mqwas Lmuhuw qani ga, pkita squ ‘ringan na Tayal, zuywaw na shzi’, inrasal nqu tuqiy qnxan mnayang, snbil ke’bnkis ru pinsbaq nha gaga, zuywaw ni smzyey, gaga na msqun ru pbkan llpyung, psbalay pspung zuywaw pinciriqan qwara qani ga, pngsa squ kinbaqan qnxan babaw uraw, iyat balay kinqeri. Mtnaq squ “spngan nqu gaga qnxan gyenzuminzo ” te mopuw llamu te payat pgan spuyu “pngsa squ rekisi nqu qnxan sraral p’ubuy squ kinbahan”. 七、保存者WatanTanga林明福自幼生長在泰雅族部落,其述說及吟唱Lmuhuw能力皆傳承自其父執輩,能表達族群文化歷史脈絡,符合口述傳統保存者之認定,「口述傳統登錄認定及廢止審查辦法」第4條第1款基準「熟知並能正確體現該登錄項目之知識、語言能力與文化表現形式。」 WatanTanga qani ga, garing cipok lga mlkyas squ qalang Tayal. kinbaqan nya zuywaw nqu ppqyu ke’ ki mwas Lmuhuw qani ga, mubuy squ mnkis nya, thuyay balay baq pngsa squ tuqiy nqu rekisi gaga qnxan Tayal, tehuk squ spngan nqu mlahang pubuy ke raral. “spngan pbiru squ pqyan ke raral ru ana llaxan squ gaga na cyosa” te payat llamu te qutux lpgan spuyu “baq balay ru thuyay pngsa squ nyux nya pbiru nqu kinbaqan nya, pngbang ke ru inrasan nya gaga qnxan”. 八、保存者WatanTanga林明福為大嵙崁溪流域,甚或全泰雅族當中少有 能完全精準掌握泰雅語言與文化知識者。他能用Lmuhuw說唱古訓及遷徙過程並知曉意義,極其不易。WatanTanga林明福積極參與各種展演活動,具高度傳承及保存意願,並戮力傳承其技藝。符合口述傳統保存者之認定,「口述傳統登錄認定及廢止審查辦法」第4條第2款基準「具該登錄項目之傳承能力與意願。」及第3款基準「在文化脈絡下為適當者。」 WatanTanga ga, ubuy squliq nqu Msbtunux, kwara qalang Tayal ga, ungat iyan hya thuyay baq maganl squ kinbaqan ke’ Tayal ki kinbaqan gaga qnxan Tayal. spuwah nya Lmuhuw pqyu’ mqwas pinsbaq na bnkisan ki inrasan na zywaw shzi’ru baqun nya kwara imi nya, ana zzihung balay. WatanTanga ga lokah balay mlaw squ lhuyan pngsa squ kinbaqan nya. maki balay qu inlungan nya pubuy ru smku’ squ zywaw nqu Lmuhuw qani, lokah balay psbaq squ kinbaqan nya uzi. awu squ spngan nqu mlahang pubuy ke’ sraral,“spngan pbiru squ pqyan ke raral ru ana llaxan squ gaga na cyosa” te sazing lpgan spuyu“maki qpzing‘mubuy ru inlungan pbiru squ lahuy Lmuhuw”. ru te cyugal lpgan spuyu“ awa squ tuqiy gaga qnxan”.
  • 代表圖像來源
    悠蘭.多又拍攝
  • 地圖

本網站使用Cookies收集資料用於量化統計與分析,以進行服務品質之改善。請點選"接受",若未做任何選擇,或將本視窗關閉,本站預設選擇拒絕。進一步Cookies資料之處理,請參閱本站之隱私權宣告